Een vaarbewijs is het bewijs dat je bevoegd bent voor het besturen van het boot en geschikt bevonden bent voor het besturen van een boot op verschillende soorten wateren in het binnen en buitenland. Het is een bewijs van het succesvol afleggen van een examen waarin theoretische kennis en bekwaamheid voldoende is. Een vaarbewijs kan door personen van 18 jaar of ouder worden aangevraagd en worden verkregen. Het is echter wel mogelijk dat men voor het 18e levensjaar het theoretische examen af kan leggen. Dit betekend dat wanneer iemand van 16 bijvoorbeeld een vaarbewijs wilt halen, hij of zij op deze leeftijd al deel mag nemen aan het examen voor het behalen van het vaarbewijs. Wanneer iemand is geslaagd, mag deze persoon zijn vaarbewijs pas bemachtigen als hij of zij de leeftijd van 18 jaar heeft bereikt. Je bent dus pas vaarbevoegd wanneer je en 18 jaar of ouder bent en in het bezit bent van een geldig vaarbewijs.
De bestaande vaarbewijzen die gelden voor het varen op de Nederlandse waterwegen als rivieren, kanalen, meren, zeeën en plassen zijn bewijs van bevoegdheid en bekwaamheid in het besturen van verschillende typen boten. Iemand die in het bezit is van een geldig vaarbewijs in Nederland, is automatisch bevoegd voor het besturen van een boot in andere Europese landen en andersom. Het betreft hier de landen Duitsland, Finland, Frankrijk, Oostenrijk en België. Iemand die in het bezit is van een vaarbewijs behaald in een van deze landen heeft dus automatisch vrijstelling voor het behalen van een vaarbewijs in Nederland en is automatisch bevoegd voor het varen op de wateren in Nederland. De vrijstellingen zijn geregeld in internationale afspraken en of in de Binnenschepen wet artikel 17 onder, G.
Vroeger was het zo geregeld dat wanneer men in het bezit was van het vaarbewijs, het nodig was dit vaarbewijs onbeperkt geldig was tot de dood. Deze regeling is voor mensen van boven de 50 jaar veranderd. In dien u tegenwoordig in het bezit bent van het (beperkt) Groot Vaarbewijs en boven de 50 jaar bent, dien je dit vaarbewijs om de vijf opn
Het hebben van een vaarbewijs is een plicht wanneer je met een motorboot over het water varen wil in Nederland. Afhankelijk van de snelheid, lengte en soort boot die je hebt, dien je in het bezit te zijn van een bepaald soort vaarbewijs. We kennen in Nederland het kleine vaarbewijs en het grote vaarbewijs. Het kleine vaarbewijs kan onderverde